Psikoz

Psikoz, kişinin gerçeklikle bağını kısmen kaybettiği önemli bir psikolojik sağlık sorunudur. Psikoza girilen dönemde beyin, bilgiyi işleme biçimini olumsuz yönde etkiler ve kişinin düşünce yapısı, algısı bozulur. Kişi neyin gerçek neyin gerçek olmadığı konusunda karar vermekte zorlanır. Psikoz bir hastalık değil biz dizi belirtiyi tanımlamakta kullanılan bir terimdir. Bu belirtilere psikotik belirtiler denir. Kişi, psikozun etkisiyle olmayan şeyleri gördüğünü ve duyduğunu iddia edebilir. Bu tür semptomlara halüsinasyon denir. Gerçek olmayan bir düşünceye ısrarcı şekilde inanabilir. Bu tür belirtilere de hezeyan ya da sanrı denir. 18-25 yaş arası insanlarda daha fazla görülen psikoz her yaştan insanı etkileyebilir.​

Psikoz Hastalığının Belirtileri:

Psikoz genellikle 3 temel belirtiyle ortaya çıkar. Bunlar sanrı, halüsinasyon ve davranış değişimleridir. Kişi var olmayan insanlar ve nesneler görür, sesler duyar. Bu durum kişinin davranışlarına da yansır. Diğer insanlara karşı şüpheci yaklaşımlar, mantıksız düşünce veya söylemler ve anormal hareketler de psikoz belirtileri olarak değerlendirilir.​

Psikoz belirtileri şu şekilde ifade edilebilir:​

  • Gerçek dışı inançlar (sanrı)​
  • Halüsinasyonlar görmek​
  • Davranış değişimleri​
  • Diğer insanlara karşı şüpheci yaklaşımlar​
  • Mantıksız düşünce veya söylemler​
  • İş performansında düşüş​
  • Sosyal ilişkilerin bozulması​
  • Daha çok yalnızlaşma​
  • Kişisel hijyene önem verilmemesi​
  • Konsantrasyon bozukluğu

​Psikoz Hastalığına Neden Olan Faktörler:

  • Genetik Faktörler: Ailede psikoz öyküsü olan bireylerde daha yüksek risk vardır.​
  • Beyin Kimyası: Dopamin ve serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizlikleri, psikozun gelişmesine katkıda bulunabilir.​
  • Stres ve Travma: Psikolojik travmalar, stresli yaşam olayları veya aşırı stres durumları psikozu tetikleyebilir.​
  • Zihin Hastalıkları: Şizofreni, bipolar bozukluk ve şizoafektif bozukluk gibi ruhsal hastalıklar psikozla ilişkili olabilir.​
  • Alkol ve Madde Kullanımı: Uyuşturucular, alkol ve bazı ilaçların kullanımı psikoz semptomlarını ortaya çıkarabilir.​
  • Tıbbi Durumlar: Bazı fiziksel sağlık sorunları (örneğin, beyin tümörleri, enfeksiyonlar veya hormonal dengesizlikler) psikozu tetikleyebilir.​
  • Yetersiz Beslenme: Özellikle B vitaminleri eksikliği, psikoz riskini artırabilir.​

Psikoz Hastalığının Tedavi Yöntemleri:

Psikoz genel olarak psikoterapi, bilişsel davranışçı terapi, konuşma terapileri ve gerektiği durumlarda ilaç tedavisiyle kontrol altına alınmaya çalışılır. Bazı durumlarda psikoterapi ve ilaç tedavisi aynı anda önerilir.​

Psikozu yönetmek ve kontrol altına almak için önerilebilecek tedavi yöntemleri şu şekildedir:​

  • Psikoterapi​
  • Bilişsel davranışçı terapi​
  • Konuşma terapileri​
  • Antipsikotik veya antidepresan ilaçlar​
  • Alkol veya uyuşturucunun bırakılmasına yönelik destek tedavileri​
  • Şiddetli vakalarda hastaneye yatış​

Psikoz Hastalığına İyi Gelen Besinler:

  • Omega-3 Yağ Asitleri: Somon, sardalya, ceviz ve keten tohumu, beyin sağlığını destekleyebilir.​
  • Tam Tahıllar: Yulaf, kinoa ve esmer pirinç gibi gıdalar, enerji seviyelerini dengede tutar ve ruh halini olumlu etkileyebilir.​
  • Sebzeler ve Meyveler: Özellikle yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, brokoli) ve antioksidan bakımından zengin meyveler (yaban mersini, nar), beyin fonksiyonlarını destekler.​
  • Fermente Gıdalar: Yoğurt, kefir ve kombucha gibi probiyotikler, bağırsak sağlığını iyileştirerek ruh sağlığına katkıda bulunabilir.​
  • Kuruyemişler: Badem, ceviz ve fındık, sağlıklı yağlar ve besin maddeleri içerir.​
  • B Vitaminleri: Yumurta, süt, et ve yeşil sebzelerde bulunan B vitaminleri, zihinsel sağlığı destekler.​

Psikoz Hastalığına İyi Gelen Vitaminler:

B Vitaminleri: Özellikle B12 ve folat, beyin sağlığı için önemlidir. Eksiklikleri ruhsal bozukluklarla ilişkilendirilmiştir.

D Vitamini: D vitamini eksikliği, depresyon ve diğer ruhsal bozukluklarla bağlantılıdır. Güneş ışığına maruz kalmak ve D vitamini takviyeleri faydalı olabilir.

Omega-3 Yağ Asitleri: Balık yağı gibi omega-3 kaynakları, ruh hali düzenlemesine yardımcı olabilir.

Psikoz Hastalığına İyi Gelen Mineraller:

Çinko: Bağışıklık sistemini destekler, ruh hali düzenlemesine katkıda bulunabilir.

Magnezyum: Stres ve kaygıyı azaltmaya yardımcı olabilir, sinir sistemi fonksiyonunu destekler.

Demir: Enerji seviyelerini artırır; demir eksikliği yorgunluk ve zihinsel bulantıya yol açabilir.

Kalsiyum: Sinir iletimi ve kas kasılmaları için gereklidir; aynı zamanda ruh hali üzerinde olumlu etkileri olabilir.

Selenyum: Antioksidan özellikleri vardır ve ruh sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir.

Potasyum: Sinir ve kas fonksiyonlarını destekler, ayrıca stres düzeylerini dengelemeye yardımcı olabilir.