Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, nörogelişimsel bir bozukluk olan DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu), çocuklarda hiperaktif hareketler, dikkat dağınıklığı, odaklanamama, konsantrasyon bozukluğu ve dürtüsel davranışlar ortaya çıkaran bir durumdur. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireylerde, beynin dikkati ve sosyal muhakemeyi kontrol eden bölgeleri zayıftır. Daha çok çocuklarda görülse de tüm bir yaşama yayılabilir.​

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığının Belirtileri:

Dikkat Eksikliği Belirtileri:

  • Detayları Atlama: Görevlerde veya okul işlerinde dikkatsizlik yapma.
  • Görevleri Tamamlamama: Görevleri veya projeleri bitirememe.
  • Dikkatin Dağılması: Kolayca dikkatinin dağılması veya diğer uyarıcılara yönelme.
  • Unutkanlık: Günlük etkinliklerde veya randevularda unutkanlık yaşama.

Hiperaktivite Belirtileri:

  • Sürekli Hareket Halinde Olma: Yerinde duramama veya sürekli hareket etme.
  • Konuşma: Aşırı derecede konuşkan olma veya başkalarının sözünü kesme.
  • Sakin Ortamda Rahatsızlık: Sakin ortamlarda bile hareket etme veya huzursuzluk hissi.

Dürtüsellik Belirtileri:

  • Hızlı Karar Verme: Düşünmeden hızlıca harekete geçme.
  • Başkalarının Sözünü Kesme: Diğerlerinin konuşmasını sabırsızlıkla kesme.
  • Sabırsızlık: Sıra beklemekte zorluk çekme

​Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığına Neden Olan Faktörler:

Genetik Faktörler:​

  • Ailede DEHB öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir. Genetik yatkınlık önemli bir rol oynar.​

Beyin Yapısı ve Kimyası:​

  • DEHB olan bireylerin beyin yapısında bazı farklılıklar olabilir. Nörotransmitterler (özellikle dopamin) arasındaki dengesizlikler, dikkat ve davranış kontrolünü etkileyebilir.​

Çevresel Etmenler:​

  • Hamilelik sırasında maruz kalınan toksinler, alkol veya sigara kullanımı, doğumda yaşanan komplikasyonlar gibi faktörler DEHB riskini artırabilir.​

Çocukluk Dönemi Deneyimleri:​

  • Aşırı stres, travma veya istismar gibi olumsuz deneyimler, DEHB’nin gelişiminde etkili olabilir.​

Beslenme:​

  • Yetersiz beslenme veya belirli gıda katkı maddeleri, bazı bireylerde dikkat sorunlarını artırabilir.​

​Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığının Tedavi Yöntemleri:

İlaç Tedavisi:​

  • Stimulant İlaçlar: Metilfenidat ve amfetamin içeren ilaçlar, dikkat ve kontrol üzerinde olumlu etkiler sağlar.​
  • Non-stimulant İlaçlar: Atomoksetin gibi alternatifler, yan etkileri olan bireyler için tercih edilebilir.​

Psikoterapi:​

  • Davranışsal Terapi: Dikkat ve davranış sorunlarını yönetmek için stratejiler geliştirir.​
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Düşünce kalıplarını değiştirmeye ve sorun çözme becerilerini geliştirmeye yardımcı olur.​

 Eğitim ve Destek Programları:​

  • Öğretmenler ve aileler için rehberlik, bireyin ihtiyaçlarına uygun stratejiler geliştirmelerine yardımcı olabilir.​

Yaşam Tarzı Değişiklikleri:​

  • Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve yeterli uyku, DEHB belirtilerini azaltabilir.​

 Aile Terapisi:​

  • Aile üyeleriyle yapılan çalışmalar, destek sistemini güçlendirebilir.​

​Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığına İyi Gelen Besinler:

  • Omega-3 Yağ Asitleri: Somon, ceviz ve keten tohumu gibi besinler, beyin sağlığını destekler.​
  • Tam Tahıllar: Yulaf ve kahverengi pirinç gibi tam tahıllar, enerji seviyesini dengeleyebilir.​
  • Sebzeler ve Meyveler: Vitamin ve mineral açısından zengin olan ıspanak, brokoli ve meyveler, genel sağlığı destekler.​
  • Protein Kaynakları: Yumurta, tavuk, balık ve baklagiller, beyin fonksiyonlarını iyileştirebilir.​
  • Fermente Gıdalar: Yoğurt ve kefir gibi probiyotikler, bağırsak sağlığını destekleyebilir.​

​Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığına İyi Gelen Vitaminler:

B Vitaminleri:

  • B6 (Piridoksin): Nörotransmitterlerin üretimine yardımcı olur.
  • B12 (Kobalamin): Sinir sağlığını destekler ve enerji seviyelerini artırır.
  • Folat (B9): Duygusal dengeyi ve beyin fonksiyonlarını destekleyebilir.

D Vitamini:

  • D vitamini eksikliği, ruh hali ve bilişsel işlevleri olumsuz etkileyebilir.

Omega-3 Yağ Asitleri:

  • Doğrudan bir vitamin olmasa da, beyin sağlığını destekleyerek DEHB belirtilerini hafifletebilir.

Magnezyum:

  • Stresi azaltmaya yardımcı olabilir ve dikkat eksikliği üzerinde olumlu etkileri olabilir.

​Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Hatalığına İyi Gelen Mineraller:

  • Magnezyum: Stresi azaltabilir ve dikkat eksikliği belirtilerini hafifletebilir.
  • Çinko: Duygusal dengeyi destekler ve bilişsel işlevleri iyileştirebilir.
  • Demir: Yetersizliği yorgunluk ve zihinsel bulanıklığa yol açabilir; yeterli alımı önemlidir.
  • Selenyum: Antioksidan özellikleri ile beyin sağlığını destekleyebilir.
  • Kalsiyum: Sinir sistemi sağlığı için gereklidir ve genel ruh halini olumlu yönde etkileyebilir.